Vitamine gummies: alles wat je moet weten
Vitamines
Inhoudsopgave
Vitaminesupplementen
Wat zijn vitamines?
Waarom zou je vitamines slikken?
De opname van vitamines
Pillen, tabletten, druppels of gummies
De vitamine gummie
Medische adviezen
Ingrediënten
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
Bibliografie
Vitaminesupplementen
Vitaminesupplementen zijn een veelgebruikte manier om je voeding aan te vullen. Dat wil overigens niet zeggen dat een supplement een vervanger is van voeding. Supplementen zoals tabletten, druppels of gummies bevatten namelijk wel vitamines en mineralen, maar missen vezels en bioactieve stoffen. Het innemen van supplementen is een praktische manier om zeker te weten dat je van alle vitaminen en mineralen voldoende binnenkrijgt.
Gezonde voeding zou ervoor moeten zorgen dat we genoeg vitamines binnenkrijgen. Volgens het Voedingscentrum eet je gezond wanneer je veel varieert en de Schijf van Vijf als richtlijn neemt. Dat wil zeggen: veel groente, fruit, volkoren graanproducten, bonen, olie en noten. Maar ook niet te veel zuivel, minder vlees en slechts af en toe snoep of frisdrank. In theorie krijg je op deze manier genoeg vitamines en mineralen binnen, maar in de praktijk blijkt dat helaas niet zo simpel. Zo blijkt uit diezelfde Voedselconsumptiepeiling bijvoorbeeld dat Nederlanders te weinig groente eten.
Er zijn ook specifieke groepen waarbij de kans op tekorten extra groot is. Veganisten, zwangere vrouwen, kinderen, mensen die niet veel buiten komen, hun huid bedekken, een donkere of getinte huid hebben en ouderen krijgen over het algemeen niet genoeg vitamines binnen via hun voeding. Personen die voldoen aan deze kenmerken lopen voornamelijk een vergroot risico op een tekort aan vitamine D, B12, K of foliumzuur. Daarom zijn er voor deze groepen specifieke suppletieadviezen vastgesteld, maar ook wanneer je buiten deze groepen valt kan een supplement een zinvolle aanvulling zijn. Mits je je houdt aan de aanbevolen hoeveelheid die wordt vermeld op de verpakking, natuurlijk.
* Yummygums Multi+Â is nu verkrijgbaar in onze webshop!
Wat zijn vitamines?
Je kunt ze vinden in eten, drinken en supplementen: vitamines. Maar wat zijn vitamines precies, en waarvoor heb je ze nodig? Je lichaam gebruikt vitamines om te groeien, zich te ontwikkelen en je gezond te houden. Het zijn micronutriënten, en leveren in tegenstelling tot macronutriënten op zichzelf geen energie aan je lichaam. Maar vitamines zorgen wel ervoor dat je energie kunt halen uit de macronutriënten: ze functioneren als een katalysator. Hierdoor spelen ze een belangrijke rol in het goed laten verlopen van talloze processen in je lichaam.
Sommige vitamines kan je lichaam (gedeeltelijk) zelf aanmaken. Dit zijn de vitamines die oplosbaar zijn in vet: vitamine A, D, E en K. Zo wordt vitamine D aangemaakt in de darmen, en maakt je huid vitamine D aan wanneer deze in contact komt met zonlicht. Provitamines (voorlopers van de vitamine) in je voeding helpen daarbij. Je lichaam zet bijvoorbeeld provitamine A (carotenoïden) en provitamine D om in vitamine A en D. Maar er zijn ook een aantal vitamines die je niet zelf kunt maken of opslaan. Dat zijn de vitamines die oplosbaar zijn in water. Als je hier te veel van binnenkrijgt, plas je ze gewoon weer uit. Het is dus essentieel dat je deze regelmatig – het liefst dagelijks – binnenkrijgt door middel van voeding of een supplement. Tot deze vitamines behoren vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B7, B11, B12 en vitamine C. Dat deze vitamines je lichaam via de urine verlaten wanneer je er te veel van binnenkrijgt, wil niet zeggen dat te veel vitamines binnenkrijgen niet schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Daarom hanteert Yummygums zeer nauwkeurige doseringen van vitamines, en is het belangrijk je te houden aan de aanbevolen dosis.
Â
Waarom zou je vitamines slikken?
Als we dagelijks perfect samengestelde maaltijden zouden eten, zou het niet nodig zijn om supplementen te slikken. Maar zorgen dat je iedere dag alle vitamines en mineralen verwerkt in je leefstijl, is niet altijd makkelijk. 26 procent van de Nederlanders haalt de gewenste 2 stuks fruit per dag, en over het algemeen eet een kwart van de bevolking volgens de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. Hoewel dit slechts een klein deel van het onderzoek belicht, laat dit zien dat de meeste Nederlanders het lastig vinden om dagelijks alle vitamines en mineralen binnen te krijgen. Welke voedingsstoffen je precies mist, en welke aanpassingen ervoor zorgen dat je geen tekort opbouwt, is per persoon verschillend. Gelukkig zijn er wel richtlijnen die voor nagenoeg iedereen opgaan. Vanuit deze gedachte heeft Yummygums de multivitamine Multi Plus ontwikkeld: een vitamine gummie die de dagelijkse vitaminebehoefte ondersteund, voor zowel kinderen als volwassenen. Met 17 uitgebalanceerde vitamines en mineralen is Multi Plus een makkelijke (en lekkere!) manier om er zeker van te zijn dat je genoeg micronutriënten binnenkrijgt.
De opname van vitamines
Een andere reden om vitaminesupplementen te overwegen, is vanwege de hoge opneembaarheid. Je lichaam neemt bepaalde vitamines uit voedingssupplementen namelijk beter op dan vitamines uit voeding. Zo is de opname van foliumzuur (vitamine B11) uit voeding zo’n 30 tot 50 procent lager dan die uit een supplement (Radar, 2019). In de meeste gevallen is er geen verschil tussen vitamines die in voeding zitten of uit een supplement worden gehaald, behalve bij vitamine D, B5, B6, B12 en foliumzuur. Van deze vitamines is bekend dat de supplementvorm aanzienlijk beter wordt opgenomen. Bij vitamine E is het overigens precies omgedraaid: daarvan wordt de natuurlijk vorm makkelijker opgenomen door je lichaam.
Een andere factor die een rol speelt bij de opname van vitamines, is de inhoud van het supplement. Dat verschilt per merk. ‘Duurder is beter’ gaat wat betreft de kwaliteit van een supplement niet op: een betere graadmeter daarvoor is de verhouding tussen organische en anorganische verbindingen. Die bepalen hoe goed je lichaam de vitamines en mineralen kan opnemen. Dat is een technisch ingewikkeld verhaal, maar een handige vuistregel is: ‘hoe minder er op het etiket uiteengezet wordt over de samenstelling, hoe minder de kwaliteit doorgaans is’ (Radar, 2019).
Pillen, tabletten, druppels of gummies
Er zijn verschillende vormen van vitaminesupplementen. Pillen kun je, net zoals bijvoorbeeld paracetamol, doorslikken. Een bruistablet kun je oplossen in water en op een kauwtablet kun je kauwen, of verpulveren en door je yoghurt roeren. Dan heb je ook nog druppels of spray, die je direct op de tong aanbrengt. Maar de meest smaakvolle optie is een vitamine gummy: een soort winegum die vitamines en mineralen bevat. Een gummie kun je eenvoudig halveren, wanneer je bijvoorbeeld bang bent dat de gummie te groot is voor een jong kind om op te kauwen.
Â
Naast de manier waarop je een supplement inneemt, verschillen de varianten ook wat de ingrediënten betreft. Sinds de Europese Voedsel en Waren Autoriteit (EFSA) de claims op etiketten van supplementen heeft beoordeeld, mag je ervan uitgaan dat deze kloppen. Alle toegestane claims zijn vastgelegd in een database van de Keuringsraad Openlijke Aanprijzing Geneesmiddelen (KOAG) en Keuringsraad Aanprijzing Gezondheidsproducten (KAG). Deze raad houdt toezicht op publieksreclame voor gezondheidsproducten, waaronder voedingssupplementen (Vitamine Informatie Bureau, 2019). Ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt zich bezig met de veiligheid van voedsel en gezondheidsproducten (Voedingscentrum, 2019).
De vitamine gummie
Iedereen heeft supplementen in de vorm van pillen of tabletten weleens gezien of gebruikt, en ook hoe je druppels gebruikt spreekt voor zich. Maar wat zijn gummies precies, waar zijn ze van gemaakt? Gummies zijn een zacht soort snoepje op basis van gelatine, pectine of zetmeel (beter bekend onder de Engelse naam: starch). Gelatine is de term voor eiwitten die afkomstig zijn uit de botten en het kraakbeen van voornamelijk zoogdieren (vaak runderen of varkens). Pectine vind je in de celwand van bijvoorbeeld appels en peren. Zetmeel is een koolhydraat dat voorkomt in o.a. aardappelen en graanproducten. De laatste twee ingrediënten zijn volledig plantaardig en veganistisch. Yummygums zijn gemaakt op basis van pectine en dus geschikt voor vegans en andere plantaardige diëten. Het is dan ook niet gek dat gummies steeds populairder worden: je proeft niet dat het een supplement is en het is niet te onderscheiden van een snoepje. Dat betekent dat je een vitamine gummie minder snel zult vergeten, en nooit vaker dan één keer hoeft te vragen of je kinderen hun dagelijkse vitamine boost willen pakken. Mocht het snoepje te groot zijn, dan kan deze, zoals eerder genoemd, eenvoudig gehalveerd worden.
Medische adviezen
Ondanks dat een gummie hetzelfde smaakt als een snoepje, is het bij een gummie helaas niet de bedoeling om ze onbeperkt te eten. Hoewel het belangrijk is om genoeg vitamines en mineralen binnen te krijgen, kan een te hoge dosis schadelijk zijn voor de gezondheid. Daarom heeft de Gezondheidsraad een richtlijn opgesteld: de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). Je leest meer over de ADH bij het kopje ‘Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)’.
Aanvaardbare bovengrens – maximale dosering per dag (volwassenen > 18 jaar)
| Vitamine A | 3.000 microgram |
| Vitamine D | 100 microgram |
| Vitamine E | 300 milligram |
| Niacine (vitamine B3) | 900 milligram* |
| Vitamine B6 | 25 milligram** |
| Foliumzuur | 1.000 microgram |
1 milligram (mg) staat gelijk aan 1.000 microgram (mcg).
* Dit geldt voor nicotinamide, dat is de vorm die vooral voorkomt in je eten en in supplementen. Voor nicotinezuur geldt een aanvaardbare bovengrens van 10 milligram per dag.
** In supplementen mag in Nederland vanaf 1 oktober 2018 niet meer dan 21 milligram vitamine B6 zitten.
Een aanvaardbare bovengrens wordt bepaald op basis van één van de twee onderstaande niveaus:
-Het hoogste niveau van inname waarbij geen schadelijk effecten optreden. Dit niveau heet NOAEL: No Observed Adverse Effect Level.
-Het laagste niveau van inname waarbij wel ongewenste effecten zijn vastgesteld. Dit niveau heet LOAEL: Lowest Observed Adverse Effect Level.
Vervolgens wordt de aanvaardbare bovengrens vastgesteld aan de hand van een onzekerheidsfactor. De onzekerheidsfactor functioneert als een buffer, om de kans op schadelijke effecten zo klein mogelijk te houden. De aanvaardbare bovengrens ligt daardoor nog steeds onder de NOAEL of LOAEL. De figuur hieronder laat dit zien. Hierin zie je ook de samenhang met de gemiddelde behoefte, aanbevolen hoeveelheid en de adequate inname (Gezondheidsraad, 2003).
Er is alleen een gezondheidsrisico mogelijk wanneer je de aanvaardbare bovengrens langdurig overschrijdt. Bij een eenmalige of kortdurende overschrijding zal vrijwel nooit een direct gezondheidsprobleem ontstaan (Voedingscentrum, 2019). Mocht je je nog afvragen hoeveel je specifiek van iedere vitamine mag hebben, wat de veilige bovengrens is en welke groepen voor bepaalde vitamines op moeten passen, dan kun je hier terecht. Deze website van het Vitamine Informatie Bureau hanteert de richtlijnen van de Gezondheidsraad en voorziet deze van extra uitleg.
De potten van Yummygums bevatten een veiligheidsdop, zodat jonge kinderen geen onbeperkte toegang hebben tot vitamine supplementen.
Ingrediënten
Er zijn 13 stoffen met de naam ‘vitamine’. Het handigste is om ze in te verdelen in twee groepen: vitamines die in vet of in water oplosbaar zijn. De vitamines A, D, E en K (oftewel: KADE, een handig ezelsbruggetje) zijn in vet oplosbaar. Deze vitamines haal je vooral uit producten die vet bevatten, zoals smeer- en bereidingsvetten, vis, vlees, noten en melk(producten). De wateroplosbare vitamines zijn een grotere groep. Deze groep bestaat uit vitamine C (ascorbinezuur), B1 (thiamine), B2 (riboflavine), B3 (niacine), B5 (pantotheenzuur), B6 (pyridoxine), B8 (Biotine), B11 (foliumzuur) en B12 (cobalamine). Deze vitamines haal je uit groente, fruit, graanproducten, noten, peulvruchten en melk(producten).
Sommige vitamines vallen ook in de categorie ‘antioxidanten’. Dat zijn stoffen die je cellen en weefsels helpen beschermen tegen schadelijke stoffen. Provitamine A (bètacaroteen), C en E zijn antioxidanten. Een provitamine is een verbinding zoals bètacaroteen, die kan worden omgezet naar, in dit geval, vitamine A. Je lichaam kan alleen de vitamines opslaan die in vet oplosbaar zijn. De wateroplosbare vitamines worden niet opgeslagen, die verlaten je lichaam via de urine. Toch betekent dat niet dat je deze onbeperkt kunt binnenkrijgen zonder dat het consequenties heeft: gedurende de tijd dat een stof wél in je lichaam is, kan deze ook al bepaalde reacties in werking stellen. Zo plas je vitamine B6 bijvoorbeeld uit, maar langdurig een te hoge dosis innemen kan schadelijk zijn voor je zenuwstelsel (Consumentenbond, 2019).
Vitamines zijn niet de enige micronutriënten. Naast de vitamines zijn er ook de mineralen: calcium, chroom , chloride, fluoride, fosfor, ijzer, jodium, kalium, koper, magnesium, mangaan, molybdeen, natrium, seleen en zink. Om een beeld te geven van wat een multivitamine (gummie) kan bevatten, kun je de ingrediëntenlijst bekijken van Yummygums Multi Plus.
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
ADH staat voor aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. In Nederland stelt de Gezondheidsraad de ADH van een voedingsstof, zoals een vitamine of mineraal, vast. Deze aanbevelingen worden gehanteerd als maatstaf voor de hoeveelheid die gezonde mensen dagelijks nodig hebben. De ADH voor kinderen, mannen en vrouwen is verschillend, omdat de behoefte aan voedingsstoffen voor deze groepen ook verschillend is. Om de ADH te bepalen wordt er gekeken naar de hoeveelheid processen in het lichaam waarbij de voedingsstof betrokken is. Hierbij kun je denken aan de stofwisseling, het ondersteunen van hersenfuncties, het vrijmaken van energie uit voeding, etc. De ADH is een hoeveelheid die vrijwel voor de hele bevolkingsgroep voldoende is. Wie zich houdt aan de ADH, krijgt in principe voldoende vitamines en mineralen binnen. Lees meer over de ADH of bekijk het volledige overzicht van de ADH voor vitamines en mineralen voor verschillende leeftijden, (Voedingscentrum, 2019).
Let wel: gebruik alleen vitaminesupplementen mits je deze nodig hebt en houd je aan het gebruiksadvies. Lees meer hierover bij het kopje ‘Medische adviezen’. Voor vragen kun je altijd terecht bij de Consumentenbond via deze link.
